Nhà tù tư nhân ngành công nghiệp TỶ USD và không NHÂN QUYỀN

Mỹ là nước có tỷ lệ tù nhân lớn nhất thế giới. Thực tế này đã tạo nên một ngành công nghiệp nhà tù phát triển mạnh mẽ bởi mỗi năm chính phủ Mỹ phải chi trung bình 74 tỷ USD cho các hoạt động giam giữ phạm nhân.

Chiếc bánh ngon

Trong khi hầu hết các ngành công nghiệp của nền kinh tế có vẻ vẫn còn đang mắc kẹt trong tình trạng trì trệ thì công ty nhà tù tư nhân lớn nhất nước Mỹ Corrections Corporation of America (CCA) lại cảm thấy hài lòng về tình hình kinh doanh hiện tại và những triển vọng phía trước.

Đặc biệt là trong bối cảnh chính phủ Mỹ đang phải đối mặt với những cuộc khủng hoảng tài khóa mà một phần nguyên nhân chính là chi phí “oan” cho hoạt động quản lý nhà tù có xu hướng ngày một gia tăng. Giải pháp cho các nhà làm luật là “san sẻ” trách nhiệm cho các đối tác tư nhân.

Đối với chính phủ Mỹ, số lượng tù nhân khổng lồ hiện nay có thể là gánh nặng lớn thì ngược lại với một nhóm lợi ích đặc biệt – nhà tù tư nhân – thì đây chính là một cơ hội lớn, một chiếc bánh ngon.

Nhà tù tư nhân không còn quá mới mẻ trong lịch sử nước Mỹ. Ngay từ giữa những năm 1800, chính quyền đã bàn giao việc quản lý và điều hành những nhà tù đầu tiên cho các doanh nghiệp tư nhân. Cũng kể từ đó, mô hình tư nhân hóa nhà tù đã nở rộ và trở thành một ngành kinh doanh rất hot và cạnh tranh tại đất nước giàu nhất thế giới này. Họ được cho là những tổ chức mang lại lợi nhuận cho chính quyền.

Đã có hơn 30 bang của Mỹ trong đó có California, Texas, Florida và Colorado áp dụng giải pháp nhà tù tư nhân. Tính đến cuối năm ngoái, có xấp xỉ 9% tù nhân được đưa vào các nhà tù tư và đang gia tăng với tốc độ chóng mặt.

Càng nhiều tù nhân càng phấn khởi

Các công ty tù nhân tư nhân đã cởi mở thừa nhận, lợi nhuận của họ phụ thuộc vào sự gia tăng số lượng người bị bắt giữ. Trong báo cáo hàng năm năm 2010 tại sở giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ, công ty tù nhân lớn nhất nước Mỹ cho biết, luật hình sự tác động lớn đến nhu cầu sử dụng cơ sở vật chất cũng như dịch vụ của công ty.

Chính phủ hợp tác với doanh nghiệp thông qua các hợp đồng từ xây dựng và điều hành nhà tù đến việc cung cấp các dịch vụ như sức khỏe, thực phẩm hay công tác phục hồi nhân phẩm…

Theo thống kê cuối năm ngoái, có hơn 2,3 triệu người bị giam giữ tại Mỹ. Trong khi số lượng tù nhân gia tăng chóng mặt thì quy mô hoạt động của ngành công nghiệp nhà tù cũng được mở rộng với tốc độ rất ấn tượng. Trong những năm 1990-2009, lượng tù nhân tại các nhà tù tư đã tăng đến 1600%. Hai nhà tù lớn nhất nước này có doanh thu khủng lên đến 3 tỷ USD. Các nhà điều hành cấp cao có thể nhận được mức lương thưởng hàng năm lên tới 3 triệu USD.

Mới đây, theo công bố trên website CCA, hiện CCA sở hữu đến 92.043 giường tù nhân. Lợi nhuận của công ty tăng lên không ngừng.

Mike Machak, người phát ngôn của CCA cũng thừa nhận tình trạng giam giữ người nhập cư trái phép là một phần quan trọng đối với việc kinh doanh của công ty, đặc biệt là trong những năm sắp tới. Doanh thu đến từ đối tượng tù nhân này hiện chiếm khoảng 12% . CCA khẳng định, số lượng tù nhân này thường giảm trong thời kỳ suy thoái nhưng tình hình kinh doanh sẽ khá khẩm hơn khi nền kinh tế có những dấu hiệu tích cực.

Ông cho biết, công ty rất tự hào về công việc đã và đang làm. CCA đã xây dựng uy tín và danh tiếng bằng việc cung cấp các dịch vụ chất lượng với mức chi phí tiết kiệm cho đối tác (chính phủ). Họ sẽ tiếp tục đầu tư vào các dự án xây dựng những cơ sở mới bởi họ nhìn thấy những tiềm năng và cơ hội lớn.

Nguồn lao động khủng mang lại lợi nhuận

Mỹ là nước có tỷ lệ tù nhân lớn nhất thế giới, hơn cả Nga, Trung Quốc, Iran. Cứ 100 người thì có một người phải vào trại giam. Trong khi đó, cứ 32 người thì có một người bị án treo, tạm tha hoặc tạm giam.

Rõ ràng, thực tế này đã tạo nên một ngành công nghiệp nhà tù phát triển mạnh mẽ bởi mỗi năm chính phủ liên bang và tiểu bang phải chi 74 tỷ USD cho các hoạt động giam giữ phạm nhân. Đây là một khoản chi phí không hề nhỏ mà chính phủ muốn trút bỏ.

Doanh thu còn đến từ việc cung cấp cơ sở vật chất và dịch vụ trong quá trình cải tạo phạm nhân. Nhưng có một sự thật mà ít ai biết đó là nhà tù là một ngành công nghiệp hái ra tiền với khoản lợi nhuận khủng lồ sau song sắt với một lực lượng lao động khá dồi dào. Nguồn lao động này đã tạo ra một lượng lớn các sản phẩm phục vụ cho đời sống người dân, thậm chí là những thực phẩm hằng ngày.

Đội ngũ lao động lên tới 800.000 người, lớn hơn cả số lao động trong ngành công nghiệp ô tô tại nước này. Các phạm nhân làm việc trong rất nhiều lĩnh vực kinh tế, từ đánh bắt cá, chăn nuôi, trồng trọt, bán hàng cho đến chế tạo xe máy… Do đó, không thể phủ nhận nguồn lợi mà các nhà tù thu được từ nguồn lao động.

Thậm chí, tại một số vùng suy thoái, tổ hợp nhà tù mới có thể vực dậy nền kinh tế khu vực. Một số thành phố nhỏ còn nỗ lực để tạo ra một sự bùng nổ trong lĩnh vực kinh doanh nhạy cảm này.

Theo số liệu của ủy ban ngân sách lập pháp (LBB) bang Texas thì kể từ năm 2003, chi phí trung bình tại các nhà tù tư nhân thấp hơn từ 3-15% so với nhà tù công. Chất lượng cũng chính là yếu tố khiến cho ngành kinh doanh này có cơ hội tiếp tục phát triển. Điều kiện cơ sở vật chất cũng như dịch vụ được các nhà tù này rất chú trọng, đảm bảo tù nhân được sống, làm việc và cải tạo tốt. Quan trọng nhất chính là chất lượng trong công tác giáo dục và phục hồi nhân phẩm cho phạm nhân.

Trong ngành công nghiệp nhà tù cũng tồn tại sự cạnh tranh lớn giữa các doanh nghiệp kinh doanh. Chính nhân tố này đã thúc đẩy việc nâng cao chất lượng trong hoạt động điều hành cũng như quản lý, mang lại lợi ích chung cho cộng đồng.

Trong bối cảnh các nhà lãnh đạo đang phải nỗ lực dành sức để đối phó với nhiều vấn đề về kinh tế, chính trị và xã hội thì với những lợi thế lớn của mình, khu vực nhà tù tư nhân có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm bớt được một phần gánh nặng cho chính phủ.

Hung Ninh (Theo CNBC)