Lỗ hổng con người trong quy trình chấm thi tại Hà Giang dẫn đến sai phạm nghiêm trọng trong một kỳ thi mang tầm quốc gia
Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về việc xử lý điểm thi bất thường trong kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia 2018 tại tỉnh Hà Giang. Thủ tướng ghi nhận biểu dương Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Công an đã kịp thời khẩn trương rà soát, xác minh kết quả thi bất thường tại Hà Giang. Thủ tướng giao Bộ Công an chủ trì phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo điều tra, xử lý nghiêm các sai phạm theo đúng quy định của pháp luật. Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục rà soát quy trình kỹ thuật đảm bảo giám sát chặt chẽ đối với tất cả các khâu của kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia.
Những sai phạm trong kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia tại tỉnh Hà Giang hiện vẫn đang tiếp tục được cơ quan chức năng điều tra, làm rõ. Nhưng có thể thấy rằng một trong những căn cứ quan trọng nhất đó chính là dựa vào quy trình chấm bài thi trắc nghiệm. Quy trình này được đưa ra tại quy chế thi Trung học phổ thông quốc gia và hướng dẫn chi tiết trong Phụ lục số 04 Hướng dẫn quy trình chấm bài thi trăc nghiệm ban hành kèm theo Công văn số 991/BGDĐT-QLCL ngày 15/3/2018. Theo đó, quy trình chấm bài thi trắc nghiệm được quy định cụ thể như sau:
– Việc chấm trắc nghiệm phải được thực hiện trong khu vực khép kín, được bảo vệ, giám sát 24/24 bởi lực lượng Công an và các cán bộ Thanh tra từ khi mở niêm phong túi bài thi trắc nghiệm đến khi kết thúc chấm. Không một ai được phép đem theo bút chì, bút tẩy vào khu vực chấm thi, không sửa chữa, thêm bớt vào bài thi trắc nghiệm của thí sinh với bất kỳ lý do gì, dưới bất cứ hình thức nào.
– Các bước chấm thi như sau:
Bước 1: Quét bài trắc nghiệm. Cán bộ chấm cùng cán bộ giám sát kiểm tra các niêm phong ở thùng chứa bài thi, niêm phong túi bài thi và lập biên bản khẳng định hiện trạng niêm phong này. Sau đó, bài thi được đưa vào máy quét và các ảnh quét được sẽ được tự động chuyển vào phần mềm chấm. Dữ liệu ảnh quét được ghi thành 02 đĩa CD, một để chuyển về Bộ Giáo dục và Đào tạo, một để chuyển cho Chủ tịch Hội đồng chấm thi. Hai đĩa dữ liệu này cũng được niêm phong dưới sự giám sát của thanh tra và Công an.
Bước 2: Chuyển dữ liệu sang file Text và phân tích kết quả quét. Phần mềm chấm sẽ chuyển dữ liệu từ ảnh quét được sang file Text, ghi các đáp án mà thí sinh đã chọn. Tiếp đó, máy sẽ soát lỗi trên bài thi.
Bước 3: Soát lỗi. Nếu phát hiện lỗi phải lập biên bản và lưu kết quả sửa lỗi. Việc này được thực hiện dưới sự chứng kiến của cán bộ giám sát.
Bước 4: Đưa ra kết quả. Sau khi thực hiện xong các bước trên, Hội đồng thi mới được sử dụng đáp án để chấm điểm.
Có thể thấy trong toàn bộ quá trình chấm thi phải có sự giám sát chặt chẽ, liên tục, có động tác niêm phong và lập biên bản qua các khâu. Thế nhưng theo thông tin tại cuộc họp báo vào ngày 17/7/2018, thì ông Vũ Trọng Lương đã chuyển toàn bộ bài thi, mở khóa niêm phong, rút bài từ các túi bài thi điểm chấm thi từ trường Chuyên Hà Giang mang về Sở Giáo dục và Đào tạo thao tác trong 02 tiếng để sửa. Vấn đề đặt ra là ai đã cho phép ông Lương di chuyển dữ liệu bài thi, quá trình di chuyển có được kiểm soát không, trong lúc ông Lương sửa điểm thì các bên khác đang ở đâu. Rõ ràng, quy trình chặt chẽ nhưng yếu tố con người vẫn là then chốt, cần có sự công tâm và minh bạch.Ở một diễn biến khác, trong lúc này Bộ Công an cũng đang khẩn trương tiến hành các bước tiếp theo để xử lý vụ việc.
Với sự vào cuộc khẩn trương của lực lượng Công an, quyết tâm của Bộ Giáo dục và đào tạo trong việc đảm bảo kỳ cương kỳ thi và đặc biệt là sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ thì chắc chắn những người vi phạm quy chế thi Quốc gia, coi thường sự nghiêm minh của pháp luật cũng sẽ bị xử lý đúng người, đúng tội.